Czym są indeksy giełdowe i jak w nie inwestować?

Czym są i jakie funkcje spełniają indeksy giełdowe?

W notowaniach giełdowych wyszczególniane są przez analityków wartości różnych spółek, które w sposób dynamiczny mogą się zmieniać. Śledzenie ich wszystkich jest co najmniej czasochłonne, a nie zawsze inwestor dysponuje takimi umiejętnościami, aby wyciągać z tego wnioski dla całej branży czy giełdy jako takiej. W analizie sytuacji na giełdzie pomagają z kolei indeksy giełdowe, czyli mierniki lub wskaźniki odzwierciedlające koniunkturę rynkową w określonym czasie. Zadaniem indeksu giełdowego jest odwzorowanie zachowania akcji, jakie są w jego ramach notowane.

Indeks giełdowy pozwala na znacznie łatwiejsze obserwowanie zmian ceny akcji poszczególnych spółek. Umożliwia ocenę poziomu zwrotu, jaki występuje na rynku oraz wskazanie, w jakim kierunku poruszają się ceny. Ułatwia inwestorom podejmowanie decyzji, ponieważ nie muszą oni przeprowadzać analizy cenowej akcji każdej ze spółek z osobna. Staje się punktem odniesienia dla oceny efektywności inwestowania.

Indeksy dostarczają kompleksowej informacji o aktualnej sytuacji na rynku bądź w wybranych segmentach rynkowych. Warto wiedzieć, że indeks giełdowy może stać się instrumentem bazowym dla instrumentów pochodnych, jak opcje, kontrakty terminowe typu futures i forward.

Najważniejsze indeksy giełdowe w Polsce i na świecie

Na polskiej GPW w Warszawie obliczane są i upubliczniane wartości oficjalnych indeksów giełdowych. Do najważniejszych z nich zalicza się Warszawski Indeks Giełdowy (WIG), a także WIG Dużych Spółek (WIG30), WIG Średnich Spółek (WIG50) oraz WIG Małych Spółek (WIG250). Popularnym indeksem GPW jest indeks WIG20, dotyczący 20 największych spółek notowanych na polskiej giełdzie.
Natomiast na świecie istnieje wiele innych, bardzo popularnych indeksów. Jednym z nich jest indeks Dow Jones Industrial Average (DJIA), obliczany przez giełdę w Nowym Jorku (New York Stock Exchange). Ukazuje on zmiany średniej ceny akcji 30 firm notowanych na tej giełdzie.

Jak inwestować w indeksy?

Właściwie inwestor nie ma szans na to, by zostać właścicielem indeksu giełdowego. Same w sobie nie są one bowiem walorami inwestycyjnymi. Jednak instrumenty pochodne, jak kontrakty terminowe, pozwalają na uzyskanie ekspozycji na wyniki indeksu. To z kolei daje szanse na posiadanie wszystkich aktywów reprezentowanych w indeksie w swoim portfelu inwestycyjnym.

Warto podkreślić, że kontrakty terminowe na indeksy są rodzajem instrumentów pochodnych. W ich przypadku dwie strony podejmują się zobowiązania do zapłaty lub otrzymania wartości indeksu bazowego w określonym z góry terminie. Stronami kontraktu jest nabywca, przyjmujący pozycję długą oraz sprzedający, przyjmujący pozycję krótką. Ogólnie rzecz ujmując, mają oni przeciwne oczekiwania względem ceny indeksu bazowego. Jeśli w określonym z góry dniu zapadalności wartość indeksu wzrośnie, kupujący osiągnie zysk. W przeciwnym wypadku inwestycja ta przyniesie mu straty.

Natomiast opcje, podobnie jako kontrakty, są instrumentem notowanym na rynkach giełdowych. Zalicza się je do grona klasycznych instrumentów pochodnych. Dają one prawo, ale niekoniecznie obowiązek, dokonania zakupu lub sprzedaży wartości indeksu bazowego. Opcje na indeksy giełdowe zawsze mają cenę wykonania, datę wygaśnięcia i określoną bazę, za którą podążają opcje. Stanowią one swoistą umowę zawiązywaną pomiędzy nabywcą a wystawcą opcji. Zgodnie z umową, nabywca w zamian za zapłaconą premię, otrzymuje od wystawcy gwarancję zapłaty kwoty rozliczenia w terminie wygaśnięcia. Jeśli kurs rozliczeniowy opcji przekroczy w dniu wygaśnięcia kurs wykonania, kwota rozliczenia będzie płatna. Na GPW w Warszawie inwestorzy mogą skorzystać m.in. z opcji na indeks WIG20, czyli indeks 20 największych spółek notowanych na tej giełdzie.